Sơn là hỗn hợp hóa học, bao gồm chất tạo màng, bột màu, dung môi và phụ gia. Đây là một trong những vật liệu quan trọng trong ngành công nghiệp và xây dựng, đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ và trang trí bề mặt. Hiểu được bản chất của sơn giúp người dùng lựa chọn đúng sản phẩm, đảm bảo hiệu quả sử dụng tối ưu và độ bền lâu dài cho công trình.

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin toàn diện về sơn, từ định nghĩa cơ bản đến các thành phần quan trọng và phân loại. Chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc phổ biến như: sơn được cấu tạo từ những thành phần nào, các loại sơn phổ biến trên thị trường và tiêu chí để lựa chọn sơn phù hợp với từng mục đích sử dụng.

Sơn là hỗn hợp hóa học

Nội dung bài viết[Ẩn]

1. Sơn là gì?

Sơn là hỗn hợp được tạo thành từ nhiều thành phần khác nhau, bao gồm chất tạo màng, bột màu, dung môi và phụ gia. Khi được phủ lên bề mặt vật liệu, sơn sẽ khô và tạo thành một lớp màng bảo vệ có khả năng chống lại các tác động từ môi trường như: nhiệt độ, độ ẩm, tia UV và các yếu tố ăn mòn khác.

Về cơ bản, sơn được chia thành hai loại chính dựa trên thành phần gốc:

  • Sơn gốc dầu (Oil-based paint): Sử dụng dung môi hữu cơ

  • Sơn gốc nước (Water-based paint): Sử dụng nước làm dung môi

Sơn là hỗn hợp được tạo thành từ chất tạo màng, bột màu, dung môi và phụ gia (Nguồn: Internet)

Sơn ra đời như thế nào?

Lịch sử của sơn có thể được truy nguyên từ thời kỳ đồ đá cũ, khi con người bắt đầu sử dụng màu từ các khoáng chất tự nhiên để vẽ tranh trong hang động. Đến thời kỳ cổ đại, người Ai Cập đã phát triển các loại sơn từ keo động vật kết hợp với các khoáng chất màu.

Bước ngoặt quan trọng trong lịch sử phát triển của sơn là vào thế kỷ 20, khi ngành công nghiệp hóa học phát triển mạnh mẽ, cho phép sản xuất sơn tổng hợp với nhiều tính năng ưu việt. Ngày nay, công nghệ sơn không ngừng được cải tiến, cho ra đời nhiều sản phẩm chuyên dụng đáp ứng đa dạng nhu cầu sử dụng.

2. 5 thành phần cơ bản của sơn

Chất tạo màng

Chất tạo màng (Film Former) là thành phần quan trọng nhất của sơn, chiếm khoảng 30-40% thành phần trong hỗn hợp sơn. Đây là chất có khả năng liên kết các thành phần khác và tạo thành một lớp màng bảo vệ sau khi sơn khô.

Chất tạo màng hoạt động theo nguyên lý polymer hóa, trong đó các phân tử nhỏ kết hợp với nhau tạo thành chuỗi phân tử lớn hơn. Quá trình này diễn ra khi sơn tiếp xúc với không khí hoặc tác nhân đóng rắn.

Các loại chất tạo màng phổ biến bao gồm:

  • Alkyd resin: Phổ biến trong sơn gốc dầu

  • Acrylic: Thường dùng trong sơn gốc nước

  • Polyurethane: Cho độ bền và độ bóng cao

  • Epoxy: Đặc biệt bền trong môi trường khắc nghiệt

Các bột màu

Bột màu (Pigments) là thành phần tạo màu sắc cho sơn, đồng thời góp phần vào khả năng che phủ và bảo vệ bề mặt. Bột màu được phân tán trong chất tạo màng, chiếm khoảng 15-20% thành phần sơn.

Bột màu được chia thành hai nhóm chính:

  • Bột màu vô cơ: Từ khoáng chất tự nhiên hoặc tổng hợp, có độ bền màu cao

  • Bột màu hữu cơ: Từ các hợp chất hữu cơ, cho màu sắc tươi sáng

Bột màu tạo nên màu sắc cho sơn (Nguồn: Internet)

Chất đóng rắn

Chất đóng rắn (Hardener) là thành phần quan trọng trong các loại sơn 2 thành phần như sơn PU, epoxy. Chiếm khoảng 10-15% thành phần, chất này có vai trò kích hoạt phản ứng hóa học, giúp sơn khô cứng và tạo độ bền.

PPG sử dụng công nghệ chất đóng rắn tiên tiến cho dòng sơn PU công nghiệp, giúp:

  • Tăng tốc độ khô

  • Nâng cao độ bền cơ học

  • Tăng khả năng chống chịu hóa chất

Dung môi

Dung môi (Solvent) chiếm 20-30% thành phần sơn, có chức năng hòa tan và phân tán các thành phần khác, đồng thời điều chỉnh độ nhớt phù hợp cho thi công.

Phân loại dung môi pha sơn:

  • Nước: Thân thiện môi trường, an toàn

  • Dung môi hữu cơ: Cho khả năng khô nhanh

Dung môi giúp hoà tan và phân tán các thành phần khác (Nguồn: Internet)

Phụ gia

Phụ gia (Additives) tuy chỉ chiếm 1-5% nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các tính năng của sơn. Các loại phụ gia phổ biến bao gồm:

  • Chất chống lắng: Giúp bột màu phân tán đều

  • Chất chống bọt: Hạn chế bọt khí trong quá trình thi công

  • Chất làm khô: Tăng tốc độ khô của màng sơn

  • Chất bảo quản: Kéo dài thời gian sử dụng

  • Chất chống tia UV: Tăng độ bền màu khi sử dụng ngoài trời

Xem thêm thông tin:

3. Phân loại các loại sơn hiện nay

Phân loại theo bề mặt sử dụng

Mỗi loại vật liệu có đặc tính bề mặt khác nhau, đòi hỏi các loại sơn chuyên dụng để đạt hiệu quả bảo vệ và trang trí tối ưu. Việc lựa chọn đúng loại sơn theo bề mặt sẽ quyết định độ bền và tính thẩm mỹ của công trình.

Phân loại sơn theo bề mặt sử dụng (Nguồn: Internet)

Sơn kim loại

Sơn kim loại được thiết kế đặc biệt để bảo vệ bề mặt kim loại khỏi rỉ sét và ăn mòn. Dòng sơn này thường có các đặc điểm:

  • Khả năng bám dính cao trên bề mặt kim loại

  • Chống ăn mòn và chống oxi hóa hiệu quả

  • Chịu được nhiệt độ cao và tác động môi trường

  • Độ bền màu và độ bóng ổn định

PPG cung cấp dòng sơn PU 2 thành phần chuyên dụng cho kim loại với độ bền vượt trội và khả năng bảo vệ toàn diện.

Bề mặt kim loại được sơn PU (Nguồn: Internet)

Sơn tường nội thất và ngoại thất

Sơn tường được phân thành hai nhóm chính dựa trên môi trường sử dụng:

Sơn nội thất:

  • Ít mùi, an toàn sức khỏe

  • Dễ lau chùi, chống bám bụi

  • Màu sắc đa dạng, trang trí đẹp

  • Độ phủ cao, tiết kiệm chi phí

Sơn ngoại thất:

  • Chống thấm, chống rêu mốc

  • Chịu được tác động thời tiết

  • Độ bền màu cao

  • Bảo vệ kết cấu công trình

Sơn nội thất và ngoại thất (Nguồn: Internet)

Sơn gỗ

Sơn gỗ được phát triển để tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên của gỗ đồng thời bảo vệ khỏi mối mọt và tác động môi trường. Đặc điểm nổi bật của sơn gỗ:

  • Thẩm thấu sâu vào bề mặt gỗ

  • Giữ được vân gỗ tự nhiên

  • Chống được tia UV

  • Ngăn ngừa mối mọt hiệu quả

  • Có thể tạo nhiều hiệu ứng bề mặt khác nhau

Phân loại sơn theo thành phần

Sơn 1 thành phần

Sơn một thành phần là loại sơn đơn giản nhất, sẵn sàng sử dụng ngay sau khi khuấy đều. Đặc điểm chính sơn 1 thành phần:

  • Dễ sử dụng, không cần pha trộn

  • Chi phí thấp

  • Thích hợp cho các ứng dụng đơn giản

  • Thời gian bảo quản lâu

Sơn 1 thành phần (Nguồn: Internet)

Sơn 2 thành phần

Sơn hai thành phần bao gồm sơn gốc và chất đóng rắn, cần trộn với nhau theo tỷ lệ nhất định trước khi sử dụng. Ví dụ như dòng sơn PU của PPG có tỷ lệ pha trộn 10:1 (sơn gốc : chất đóng rắn). Đặc điểm sơn 2 thành phần:

  • Độ bền cơ học cao

  • Khả năng chống chịu hóa chất tốt

  • Độ bóng và độ bền màu vượt trội

  • Phù hợp cho các ứng dụng công nghiệp

Sơn hai thành phần bao gồm sơn gốc và chất đóng rắn (Nguồn: Internet)

Sơn 3 thành phần

Sơn ba thành phần thường bao gồm sơn gốc, chất đóng rắn và chất phụ gia đặc biệt. Loại sơn này có đặc điểm:

  • Hiệu suất cao nhất

  • Khả năng chống chịu cực kỳ tốt

  • Tuổi thọ cao

  • Thường dùng trong môi trường đặc biệt khắc nghiệt

Loại sơn ba thành phần thường bao gồm sơn gốc, chất đóng rắn và chất phụ gia đặc biệt. (Nguồn: Internet)

Phân loại sơn theo bề lớp sơn

Sơn lót

Sơn lót là lớp sơn đầu tiên tiếp xúc trực tiếp với bề mặt cần sơn. Sơn lót có nhiệm vụ:

  • Tăng độ bám dính cho lớp sơn phủ

  • Cân bằng độ thấm hút của bề mặt

  • Ngăn ngừa rỉ sét (đối với kim loại)

  • Tạo nền đồng nhất cho lớp sơn hoàn thiện

Sơn lót là bước quan trọng (Nguồn: Internet)

Sơn lớp trung gian

Sơn lớp trung gian là lớp sơn được phủ giữa lớp sơn lót và lớp sơn phủ hoàn thiện. Đây là lớp sơn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo độ dày và tăng cường khả năng bảo vệ cho hệ thống sơn.

Đặc điểm chính của sơn lớp trung gian:

  • Tăng độ dày cho hệ thống sơn

  • Cải thiện khả năng chống ăn mòn

  • Tạo độ phẳng cho bề mặt

  • Liên kết tốt giữa lớp lót và lớp phủ

Trong các ứng dụng công nghiệp, PPG khuyến nghị sử dụng lớp sơn trung gian đối với:

  • Kết cấu thép ngoài trời

  • Thiết bị chịu hóa chất

  • Công trình biển

  • Các ứng dụng đòi hỏi độ bền cao

Sơn phủ

Sơn phủ là lớp sơn cuối cùng, tiếp xúc trực tiếp với môi trường. Lớp sơn này quyết định:

  • Màu sắc bề mặt

  • Độ bóng của sản phẩm

  • Khả năng chống chọi với môi trường

  • Tính thẩm mỹ của công trình

Các mẫu bề mặt hoàn thiện với độ bóng khác nhau (Nguồn: Internet)

Lưu ý quan trọng khi thi công sơn phủ:

  • Đảm bảo lớp sơn lót và trung gian đã khô hoàn toàn

  • Kiểm tra điều kiện môi trường (nhiệt độ, độ ẩm)

  • Pha trộn đúng tỷ lệ (đối với sơn 2 thành phần)

  • Thi công đều tay để đạt độ phủ đồng đều

4. 10 chủng loại sơn trên thị trường hiện nay

Thị trường sơn hiện nay có nhiều chủng loại khác nhau, mỗi loại đều có những đặc tính và ứng dụng riêng biệt. Dưới đây là 10 loại sơn phổ biến nhất được sử dụng trong công nghiệp và dân dụng.

Sơn Polyurethane là gì?

Sơn Polyurethane (PU) là loại sơn 2 thành phần cao cấp, được tạo thành từ phản ứng giữa nhựa Polyol và chất đóng rắn Isocyanate. PPG là thương hiệu hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất sơn PU công nghiệp với các đặc tính vượt trội:

  • Độ bám dính tuyệt vời trên nhiều bề mặt

  • Khả năng chống ăn mòn cao

  • Độ bóng và độ bền màu xuất sắc

  • Chịu được tác động của môi trường khắc nghiệt

Bề mặt kim loại được sơn PU PPG (Nguồn: Internet)

Sơn tĩnh điện là gì?

Sơn tĩnh điện là dạng sơn bột được phun lên bề mặt kim loại thông qua súng phun tĩnh điện. Bột sơn sau đó được nung chảy và đóng rắn tạo thành lớp phủ bảo vệ. 

Đặc điểm nổi bật sơn tĩnh điện:

  • Tạo lớp phủ đồng đều và bền chắc

  • Thân thiện với môi trường (không VOC)

  • Tiết kiệm sơn do tỷ lệ phủ cao

  • Đa dạng màu sắc và độ bóng

Quy trình phun sơn tĩnh điện (Nguồn: Internet)

Sơn Alkyd là gì?

Sơn Alkyd là loại sơn một thành phần được tổng hợp từ nhựa Alkyd, thường được gọi là sơn dầu tổng hợp. Ưu điểm chính:

  • Giá thành hợp lý

  • Dễ thi công

  • Độ bóng tốt

  • Khả năng chống mài mòn cao

Sản phẩm hoàn thiện với sơn Alkyd (Nguồn: Internet)

Sơn Epoxy là gì?

Sơn Epoxy là loại sơn 2 thành phần gồm nhựa Epoxy và chất đóng rắn, thường được sử dụng cho các ứng dụng công nghiệp nặng. 

Đặc tính nổi bật sơn Epoxy

  • Kháng hóa chất mạnh

  • Độ cứng cao

  • Chịu mài mòn tốt

  • Bám dính tuyệt vời trên bề mặt kim loại

Sàn nhà xưởng phủ Epoxy (Nguồn: Internet)

Sơn Acrylic là gì?

Sơn Acrylic là loại sơn gốc nước được sản xuất từ nhựa Acrylic, phổ biến trong các ứng dụng trang trí nội ngoại thất. 

Đặc điểm nổi bật sơn Acrylic

  • Khô nhanh, ít mùi

  • Độ bền màu cao

  • Dễ lau chùi

  • Thân thiện môi trường

  • Đa dạng màu sắc và độ bóng

Tường nhà được sơn Acrylic (Nguồn: Internet)

Sơn dầu là gì?

Sơn dầu là loại sơn truyền thống sử dụng dầu làm chất tạo màng và dung môi hữu cơ. 

Đặc tính cơ bản của sơn dầu:

  • Độ bóng cao

  • Khả năng chống nước tốt

  • Độ bền cơ học khá

  • Thích hợp cho bề mặt gỗ và kim loại

  • Thời gian khô lâu hơn sơn nước

Cửa gỗ sơn dầu bóng (Nguồn: Internet)

Sơn nước là gì?

Sơn nước sử dụng nước làm dung môi, là lựa chọn phổ biến cho công trình dân dụng. 

Ưu điểm vượt trội:

  • An toàn sức khỏe

  • Không mùi

  • Khô nhanh

  • Dễ thi công

  • Chi phí hợp lý

  • Đa dạng mẫu mã

Thi công sơn nước nội thất (Nguồn: Internet)

Sơn chống cháy là gì?

Sơn chống cháy là loại sơn đặc biệt có khả năng tạo lớp cách nhiệt khi gặp nhiệt độ cao, bảo vệ kết cấu khỏi hỏa hoạn. 

Đặc điểm sơn chống cháy:

  • Khả năng trương nở khi gặp nhiệt

  • Bảo vệ kết cấu thép đến 4 giờ

  • Đạt tiêu chuẩn phòng cháy quốc tế

  • Thi công như sơn thông thường

 Thử nghiệm sơn chống cháy (Nguồn: Internet)

Sơn chống thấm là gì?

Sơn chống thấm được thiết kế đặc biệt để ngăn nước thấm qua bề mặt. 

Tính năng chính:

  • Khả năng chống thấm tuyệt vời

  • Độ đàn hồi cao

  • Bám dính tốt trên bề mặt

  • Độ bền với thời tiết

  • Có thể thi công nhiều lớp

Thi công sơn chống thấm sân thượng (Nguồn: Internet)

Sơn chịu nhiệt là gì?

Sơn chịu nhiệt được phát triển để bảo vệ bề mặt trong môi trường nhiệt độ cao. 

Đặc tính sơn chịu nhiệt:

  • Chịu được nhiệt độ từ 200-800°C

  • Không bong tróc khi nhiệt độ thay đổi

  • Bảo vệ chống ăn mòn

  • Thường dùng cho ống khói, lò hơi

Ống khói công nghiệp được sơn chịu nhiệt (Nguồn: Internet)

Sơn trang trí là gì?

Sơn trang trí là nhóm các loại sơn tạo hiệu ứng đặc biệt cho bề mặt. 

Đặc điểm sơn trang trí:

  • Tạo nhiều hiệu ứng khác nhau

  • Độc đáo và sang trọng

  • Che khuyết điểm bề mặt

  • Tạo điểm nhấn cho không gian

Các hiệu ứng sơn trang trí (Nguồn: Internet)

Tham khảo thêm thông tin:

Mỗi loại sơn đều có những đặc tính và ứng dụng riêng biệt. Việc lựa chọn đúng loại sơn phù hợp với mục đích sử dụng sẽ quyết định độ bền và hiệu quả của công trình. Cửa hàng sơn PPG Online là kênh phân phối chính hãng sơn công nghiệp PPG tại Việt Nam với hơn 15 năm kinh nghiệm. Chúng tôi cung cấp các sản phẩm sơn chất lượng quốc tế và cam kết đáp ứng nhanh chóng mọi nhu cầu của khách hàng. Và hiện nay cho ra mắt khá nhiều dòng sơn PU dành cho các bề mặt kim loại trong đó có sơn gốc dầu 2 thành phần là dòng sơn mới ra mắt trên thị trường trong thời gian gần đây, đây là dòng sơn có độ bám dính cao, khả năng chống chịu tốt và độ bền màu lâu.

Liên hệ với PPG Online ngay hôm nay để bắt đầu hành trình nâng tầm chất lượng cho dự án của bạn!

  • Hotline: 028 6262 8668

  • Website: www.soncongnghieponline.com.vn

  • Địa chỉ: Số 7, đường số 10, khu đô thị Sala, phường An Lợi Đông, TP. Thủ Đức, TP. HCM